PGS.TS Nguyễn Hồng Cổn trình làng cuốn sách “Ngôn ngữ học tập đại cương – rất nhiều nội dung quan tiền yếu” của GS.TS Đinh Văn Đức vày Nxb Giáo dục nước ta xuất bạn dạng năm 2012. Bạn đang xem: Ngôn ngữ học đại cương
Cũng như các ngành khoa học khác, ngôn từ học gồm một cỗ môn phân tích những sự việc chung nhất, cung cấp cơ sở lí thuyết và phương pháp nghiên cứu cho các bộ môn ngữ điệu học khác để bộc lộ và phân tích và lý giải các sự khiếu nại ngôn ngữ, kia là ngữ điệu học đại cương (General Linguistics) hay ngôn từ học lí thuyết (Theoretical Linguistics).
Lịch sử ngôn ngữ học cho thấy, mặc dù các phân tích về ngữ điệu đã xuất hiện từ thời Hi Lạp – La Mã cổ điển và trở nên tân tiến qua hàng chục ngàn năm lịch sử vẻ vang nhưng chỉ đến những năm đầu vắt kỉ 20, khi Giáo trình ngôn ngữ học đại cương của Ferdinand de Saussure được trình bày ở Đại học Geneve (1906 -1911) với xuất bạn dạng sau kia (1916), gây ảnh hưởng lớn sống châu Âu với Bắc Mĩ thì ngữ điệu học đại cương cứng mới thành lập và ngữ điệu học mới được chấp thuận thừa nhận như một ngành công nghệ về ngôn ngữ. Tự đó cho nay, ngôn ngữ học đại cương đã trở thành một môn học luôn luôn phải có trong chương trình đào tạo ngôn ngữ học của các trường đh trên chũm giới.
Ngôn ngữ học đại cưng cửng được reviews vào nước ta từ khoảng đầu trong thời điểm 70 của núm kỉ XX, ban đầu với Giáo trình ngôn ngữ học đại cương của F.de Saussure (bản dịch, in lần đầu năm mới 1973) và kế tiếp là những công trình của Ju. Stepanov (Những cơ sở ngôn từ học đại cương, 1984), V.Rozdextvenski (Những bài xích giảng ngôn ngữ học đại cương, 1997), J. Lyons (Nhập môn ngôn từ học lí thuyết, 1997), V.B Kasevich (Những yếu hèn tố đại lý của ngữ điệu học đại cương, 1998), v.v. Một số trong những bài giảng, giáo trình ngữ điệu học đại cương do các nhà ngữ điệu học nước ta biên soạn cũng được xuất bản, trong đó đáng chú ý là bộ giáo trình Đại cương ngôn ngữ học (tập 1, tập 2) của Đỗ Hữu Châu và Bùi Minh Toán (1991) và những bài giảng về ngôn ngữ học đại cương cứng của Nguyễn Lai (2002). Những công trình này đang cung cấp cho những người đọc những trí thức lí luận đại cưng cửng của ngữ điệu học từ nhiều góc độ khác nhau. Mặc dù nhiên, yêu ước nhận thức, thừa nhận thức lại cùng câp nhật những tri thức lí thuyết, phương thức luận ngôn ngữ học vẫn đòi hỏi có một dự án công trình Ngôn ngữ học tập đại cương trình diễn các vấn đề cơ phiên bản của ngữ điệu học văn minh một cách gồm hệ thống, kỹ thuật và đặc biệt quan trọng kết nối được những thành tựu của ngôn ngữ trái đất với ngôn ngữ học đông phương với Việt ngữ học. Công trình ngữ điệu học đại cương cứng – số đông nội dung quan lại yếu của GS.TS Đinh Văn Đức mới được xuất bản (Nxb Giáo dục nước ta 2012), hiệu quả nghiên cứu vớt và đào tạo và giảng dạy môn học này của tác giả trong hơn 30 năm, đã thỏa mãn nhu cầu yêu cầu cần thiết đó.
Cuốn sách tất cả 595 trang (kể cả phần tư liệu tham khảo), khổ 16×24, chia thành 12 chương , trình bày những nội dung quan trọng nhất của ngữ điệu học đại cương, được tác giả lựa lựa chọn theo tía nguyên tắc ưu tiên cơ bản, thiết thực với sư phạm (tr.9). Điều đáng lưu ý là bố cục tổng quan của cuốn sách không được trình bày theo lối diễn dịch truyền thống thường bắt gặp trong những công trình ngôn từ học đại cưng cửng là trường đoản cú lí luận tổng quan liêu đến các cấp độ ngôn ngữ, cơ mà theo một lôgic phản bội ánh quá trình nhận thức là đi từ ý niệm (về ngôn ngữ học đại cương) đến đối tượng người dùng nghiên cứu (bản chất, tác dụng và hệ thống, kết cấu ngôn ngữ) và phương thức nghiên cứu (các lí thuyết ngôn ngữ học). Cách tổ chức nội dung quyển sách bởi vậy theo chúng tôi là mớ lạ và độc đáo so với những công trình đi trước.
Công trình ban đầu với chương 1 trình bày tổng quan quan niệm của tác giả về ngôn từ học đại cương. Theo tác giả, “toàn bộ nội dung của ngôn từ học đại cương, xét về khía cạnh lí thuyết, đều nhằm mục tiêu trả lời 4 câu hỏi: (1) ngôn từ là gì?, (2) ngôn từ tồn tại, hiện nay hữu như vậy nào?, (3) Ngôn ngữ chuyển động ra sao?, (4) fan ta tiếp cận với ngôn ngữ bằng phương pháp gì?” (tr.14). Và phương châm của ngữ điệu học đại cương là “giúp ta hiểu ít nhất bốn sự việc then chốt…, cũng chính là bốn ngôn từ lí luận dưới đây:
bản chất và chức năng của ngôn ngữ khối hệ thống và cấu trúc của ngôn ngữ Cơ chế buổi giao lưu của ngôn ngữ ngữ điệu học với các phương thức nghiên cứu vớt ngôn ngữ.” (tr.15)Và đó cũng đó là bốn nội dung che phủ cuốn sách của tác giả.
Xem thêm: Mực In Chuyển Nhiệt Inktec, Mực Chuyển Nhiệt Inktec 100Ml
Nội dung thứ nhất của quyển sách – các vấn đề tương quan đến thực chất và tác dụng của ngôn ngữ, được trình diễn trong những chương 2 (Ngôn ngữ và tác dụng giao tiếp), 3 (Bản hóa học kí hiệu của ngôn ngữ) và 4 (Ngôn ngữ trong mối quan hệ với tứ duy). Đây là các vấn đề cơ bản của triết học ngôn ngữ đã được đề cập và đàm luận khá nhiều trong số công trình ngôn từ học đại cương với rất nhiều quan niệm lí thuyết khác nhau, tuy thế được tác giả đúc kết cùng làm tách biệt thêm cả về mặt lí luận với dữ khiếu nại ngôn ngữ. Kế thừa ý niệm coi “bản chất xã hội của ngôn ngữ là một vấn đề tất cả tính phương pháp cho phần đông lí luận ngôn ngữ học”, tác giả cho rằng “chức năng giao tiếp, công dụng làm điều khoản của tư duy và bản chất kí hiệu của ngôn ngữ ….gắn bó ngặt nghèo với nhau trên mẫu nền chung là thực chất xã hội của ngôn ngữ” (tr.25), và vị vậy, để hiểu bản chất xã hội của ngôn ngữ, trước hết nên phân tích các công dụng của ngôn ngữ, cũng giống như để hiểu thực chất kí hiệu của ngôn ngữ phải chú ý nó trong quan hệ với chức năng giao tiếp và công dụng làm qui định của tư duy. Trên đại lý lí thuyết đó, người sáng tác đã trình diễn và trao đổi sâu sắc thêm các vấn đề công dụng giao tiếp của ngôn từ (vì sao ngôn ngữ có chức năng giao tiếp, bản chất của hoạt động giao tiếp, thông tin nhân loại và giao tiếp, các yếu tố của vận động giao tiếp, v.v), bản chất kí hiệu của ngôn ngữ (kí hiệu như thể phương luôn tiện giao tiếp, những loại kí hiệu, thực chất kí hiệu và những cách phân tích) và đặc biệt là vấn đề quan hệ giữa ngôn từ và bốn duy (chức năng phản chiếu của tứ duy, ngữ điệu như là vẻ ngoài phản ánh, các thể hiện của quan hệ giữa ngôn từ và bốn duy sinh hoạt trong ngôn ngữ, v.v. ). Tác giả đã dành riêng hơn 100 trang của chương 4 để trình bày và bàn bạc về vấn đề quan trọng nhưng cũng khá phức tạp này. Nhận định rằng “mối quan hệ tình dục giữa ngôn từ và bốn duy rất nghiêm ngặt nhưng ko đồng nhất”, trong những số ấy “tư duy là mục đích còn ngôn từ là phương tiện” , tác giả xác định “mối dục tình giữa ngữ điệu và tứ duy là mọt quan hệ bản chất nhất vì nó che phủ và ảnh hưởng tác động đến mọi hiện tượng ngôn ngữ” (tr.85), “cho nên, phần đa sự kiện ngôn ngữ chỉ rất có thể được lý giải từ quan hệ giữa ngôn từ và tư duy” (tr.93). Tất cả những vấn đề ví dụ khác tương quan đến mối quan hệ giữa ngữ điệu và tứ duy biểu thị qua ngữ điệu (cấu trúc, chức năng, tính lịch lãm và các chiến lược giao tiếp, tính tình thái, bốn duy biểu tượng và trí tuệ sáng tạo nghệ thuật) đều được đánh giá và lý giải từ các tiền đề lí thuyết quan trọng này.
Nội dung sản phẩm hai cùng thứ bố của cuốn sách – các vấn đề về hệ thống, cấu tạo và cơ chế hoạt động của ngôn ngữ, được trình diễn cô ứ ở chương 5. Ở đây, ngoài bài toán giới thuyết lại những khái niệm đại cương tương quan đến hệ thống – kết cấu ngôn ngữ (như khối hệ thống ngôn ngữ, kết cấu ngôn ngữ, các quan hệ vào ngôn ngữ, cung cấp độ ngữ điệu và những đơn vị hữu quan), tác giả đã tập trung thảo luận làm rõ thêm về “cơ chế buổi giao lưu của ngôn ngữ” với tư bí quyết là “phương thức buổi giao lưu của hệ thống ngôn ngữ” (tr.219), thể hiện qua cơ chế ngôn ngữ và lời nói, cơ chế phối kết hợp và chọn lọc (F.de Saussure), lý lẽ ngữ năng và ngữ thi (N. Chomsky), cơ chế hành động ngôn trường đoản cú (J.L. Austin, J.R Searle và những tác trả khác), thông qua đó kết nối các thành tựu nghiên cứu về hệ thống – cấu tạo ngôn ngữ cùng với các nghiên cứu về tác dụng và hoạt động ngôn ngữ của ngôn từ học hiện đại. Thoạt quan sát vào độ dài của chương 5 (chỉ khoảng tầm 50 trang) có vẻ như những vấn đề về hệ thống – cấu trúc và cơ chế hoạt động vui chơi của ngôn ngữ ít gợi cảm sự chú ý của tác giả. Mặc dù nhiên, sau khoản thời gian đọc kĩ có thể hiểu vày sao người sáng tác lại lựa chọn lựa cách trình bày như vậy. Thứ nhất là vì các nội dung lí thuyết đại cương liên quan đến đặc điểm hệ thống – cấu tạo và cơ chế hoạt động của ngôn ngữ sẽ được trình bày khá kĩ trong không ít công trình ngôn ngữ học đại cương, Dẫn luận ngôn ngữ học, thậm chí là các chuyên khảo theo công ty đề khiến tác đưa thấy “không quan trọng phải viết lại…những vấn đề chắc gì nói giống đã xuất sắc hơn các đồng nghiệp” (tr.12). Tuy nhiên, lí do thứ hai quan trọng hơn, theo chúng tôi, là việc trình bày một biện pháp đại cương những vấn đề này chỉ tương xứng với một dự án công trình dẫn luận ngôn từ học, chứ không hề thể cân xứng với một dự án công trình lí luận về ngôn ngữ học đại cương. Trên thực tế, toàn bộ các sự việc lí thuyết về hệ thống – kết cấu và cơ chế hoạt động của ngôn ngữ đều gắn liền với những trường phái ngôn ngữ học yêu cầu không thể trình bày bóc rời ngoài quan niệm của những trường đề xuất này. Và đó cũng là lí vị để người sáng tác dành những chương còn lại tập trung cho ngôn từ 4 – trình bày và trao đổi kĩ về các cách tiếp cận cùng các cách thức luận nghiên cứu của ngữ điệu học, qua đó một đợt tiếp nhữa làm sáng sủa tỏ những vấn đề hệ thống – kết cấu và cơ chế buổi giao lưu của ngôn ngữ.
Ở phần nội dung thứ tứ này của cuốn sách, để bạn đọc có thể tiếp cận ngay với phương thức luận và những tiền đề lí thuyết của ngôn từ học hiện đại, tác giả bắt đầu bằng việc ra mắt những luận đề cơ phiên bản về ngữ điệu và ngôn ngữ học của F.de Saussure, tín đồ khai sinh ra lí thuyết hệ thống –cấu trúc về ngôn từ (chương 6) và đông đảo luận thuyết ngôn từ học cơ phiên bản của N. Chomsky, cha đẻ của lí thuyết ngôn từ học tạo ra sinh (chương 7), trước khi nhắc lại các điểm lưu ý của ngữ điệu học truyền thống lịch sử (chương 8). Tiếp theo, tác giả cũng dành một dung tích thích xứng đáng để trình diễn các khái niệm cơ bản và phần đa vấn đề cách thức luận của ngôn từ học cấu tạo (chương 9), ngôn từ học tác dụng (chương 10), Ngữ pháp công dụng (chương 11) và ngôn ngữ học áp dụng (chương 12). Ở đây, điều đặc biệt là mặc dù phần nhiều các chương được đặt tên và thu xếp theo trình tự những trường phái giỏi lí thuyết ngôn từ học, nhưng về khía cạnh nội dung tác giả đã “tránh lối trình bày theo dạng viết lịch sử vẻ vang ngôn ngữ học, mà núm ý chọn ra những sự việc then chốt độc nhất của lí luận và cách thức nghiên có tác dụng tiêu điểm giới thiệu”, như tác giả đã tự khẳng định ở lời nói đầu (tr.8). Chẳng hạn, giới thiệu về N. Chomsky cùng Ngữ pháp tạo sinh, người sáng tác tâp trung vào quan niệm của N.Chomsky về ngữ điệu (với những tiêu điểm là sự thụ đắc ngôn ngữ, sự khác nhau giữa ngữ pháp thêm và ngữ pháp quánh thù, giữa ngữ năng với ngữ thi) cùng các quy mô lí thuyết về ngôn ngữ của Chomsky ở tiến trình đầu (Ngữ pháp cải trở thành 1, Lí thuyết chuẩn, Lí thuyết chuẩn mở rộng) mà người sáng tác gọi là những hình thái ngôn ngữ. Trình bày về ngữ điệu học cấu trúc, người sáng tác tập trung làm rõ bối cảnh xuất hiện, các tư tưởng cùng các thay mặt đại diện chính của nhì trường phái ngữ điệu học kết cấu châu Âu (Trường phái Prague) và lục địa châu mỹ (Miêu tả luận Mĩ), và những vấn đề cách thức luận chủ yếu (phương pháp phân bố và phương pháp phân tích thành tố trực tiếp). Với ngôn ngữ học chức năng, tác giả lại tuyển lựa tiêu điểm trình bày vừa theo khuynh hướng nghiên cứu (khuynh hướng tác dụng của phe cánh Prague, Ngữ pháp quan hệ, Ngữ pháp cách), vừa theo hệ vấn đề phân tích (hành đụng ngôn từ, câu và nghĩa của câu, phạm trù nghĩa biểu hiện, v.v). Bí quyết trình bày kết hợp vừa theo hướng lịch sử (khuynh hướng nghiên cứu) vừa theo hệ sự việc như vậy với lại cho những người đọc một bức ảnh khá toàn vẹn về các vấn đề hữu quan, mặc dù không bắt buộc lúc nào cũng dễ theo dõi.
Một điểm mạnh khác của cuốn sách là ngoài việc cung cấp cho người đọc một khối hệ thống kiến thức lí luận vừa toàn diện, vừa rõ ràng về ngữ điệu học đại cương, ở những vấn đề, tác giả đã áp dụng lí luận đại cương để giúp người đọc hiểu rõ các vụ việc của Việt ngữ học tập và trong thực tiễn tiếng Việt. Rất có thể thấy rõ điều này qua hồ hết trang viết tấp nập của người sáng tác về quan hệ giữa ngôn từ và tư duy với kết cấu và công dụng của ngữ điệu nói thông thường và giờ Việt nói riêng (chương 4), về sự ảnh hưởng của các lí thuyết ngữ điệu học vào Việt ngữ học, từ ngôn từ học truyền thống và cấu tạo luận đến các khuynh hướng không giống nhau của chức năng luận và ngữ pháp chức năng (từ chương 8 đến chương 11).
Cuốn sách có bố cục khá chặt chẽ, nội dung các chương liên kết với nhau một bí quyết lôgich và mạch lạc. Lối hành văn của cuốn sách có tính hàn lâm, khoa học cơ mà cũng dễ hiểu và bao gồm tính sư phạm cao vì luôn luôn có sự phối kết hợp giữa trình bày lí luận với chủ kiến phân tích, đánh giá của tác giả, với đầy đủ dẫn dụ cụ thể được mang từ thực tế tiếng Việt và các ngôn ngữ khác. Tất nhiên, tại vị trí này hay chỗ khác trong cuốn sách người đọc rất có thể nhận thầy còn có những cách sắp xếp khác phải chăng hơn, hoặc hy vọng được tác giả trình bày kĩ hơn, rõ ràng, thậm chí cập nhật hơn. Thiết nghĩ với một công trình hơn 500 trang, nhắc đến đa số những nội dung đặc biệt trong lí luận đại cương cứng về ngôn từ học từ truyền thống đến hiện đại, tuy nhiên theo đánh giá của người sáng tác là cũng chỉ mới dừng lại ở dạng sơ thảo, thì những khiếm khuyết như thế, giả dụ có, cũng nặng nề tránh khỏi.
Chúng tôi đánh giá Ngôn ngữ học tập đại cưng cửng – rất nhiều nội dung quan liêu yếu của GS. Đinh Văn Đức là 1 trong công trình khoa học có giá trị đồng thời là 1 trong giáo trình ngữ điệu học đại cương có tính sư phạm cao. Hoàn toàn có thể khẳng định đấy là cuốn sách thực sự quan trọng cho những nhà khoa học, những NCS, HVCH cùng sinh viên ngôn ngữ học tương tự như cho toàn bộ những ai mếm mộ về ngữ điệu học ước ao hiểu sâu thêm về ngôn từ và ngôn ngữ học. Xin trân trọng reviews cùng chúng ta đọc.
