phương thức nghiên cứu khoa học giáo dục Giáo trình cách thức nghiên cứu vãn khoa phương thức luận nghiên cứu và phân tích khoa học Phân loại phân tích khoa học Tiến trình phân tích khoa học Phương tiện phân tích khoa học tập

Bạn đang xem: Giáo trình phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục

*

*
pdf

cầm tắt luận án tiến sỹ Khoa học giáo dục: dạy dỗ học học tập phần phương thức nghiên cứu vớt khoa học giáo dục và đào tạo cho sv trườn...


*
doc

ĐỀ TÀI TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CủA khu vực VỰC HỌC


*
pdf

chỉ dẫn viết luận văn và trình bày luận văn thạc sĩ


*
pdf

Luận án ts Giáo dục học: dạy dỗ học học tập phần phương thức nghiên cứu vãn khoa học giáo dục đào tạo cho sinh viên trường Đại học tập Sư...


Xem thêm: Gỗ Căm Xe Bao Nhiêu Một Khối? Các Điều Cần Biết Về Gỗ Căm Xe

*
pdf

Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học: Phần 2 - PGS.TS. Dương Văn Tiển (ĐH Thủy lợi)


*
pdf

Giáo trình phương thức luận phân tích khoa học: Phần 1 - PGS.TS. Dương Văn Tiển (ĐH Thủy lợi)


*
pdf

PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ĐỊA MẠO PHỤC VỤ ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG VÀ KHAI THÁC nhanh VÀNG SA KHOÁNG quần thể VỰC THƯỢNG NGUỒN SÔNG SEKA...


*
pdf

dạy học môn đồ gia dụng lí dựa vào tiến trình phân tích khoa học nhằm phát triển năng lực khoa học tập cho học viên trung học tập cơ s...


Nội dung

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HCMNGOÂ ÑÌNH QUAGiaùo trìnhPHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙUKHOA HOÏC GIAÙO DUÏCLÖU HAØNH NOÄI BOÄ - 20051 LÔØI NOÙI ÑAÀUTrong chöông trình ñaøo taïo baäc ñaïi hoïc cuûa Khoa Taâm lyù Giaùo duïc, Ñaïi hoïc Sö phaïm thaønh phoá HoàChí Minh, hoïc phaàn Phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc giaùo duïc ñöôïc thieát keá nhaèm trang trườn kieán thöùc,hình thaønh kyõ naêng, thaùi ñoä cho sinh vieân ñeå hoï coù theå thöïc hieän moät coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc giaùoduïc, moät khoùa luaän toát nghieäp ñaïi hoïc. Hoïc phaàn naøy goàm 4 ñôn vò hoïc trình, trong ñoù soá tieát lyù thuyeát: 40,soá tieát thöïc haønh: 20.Trong giôùi haïn thôøi gian ñoù, taäp taøi lieäu naøy ñöôïc bieân soaïn nhaèm giuùp giaûng vieân vaø sinh vieân thöïchieän muïc tieâu hoïc taäp cuûa hoïc phaàn. Noäi dung taøi lieäu ñöôïc saép xeáp thaønh 8 chöông vôùi teân chöông vaø muïctieâu cuï theå cuûa moãi chöông nhö sau:Chöông 1: Phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc+ Veà kieán thöùc, sau thời điểm hoïc dứt chöông naøy, sinh vieân coù theå:− Giaûi thích hợp ñöôïc caùc khaùi nieäm phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc, phöông phaùp luaän nghieâncöùu khoa hoïc giaùo duïc (KHGD)− Phaân bieät ñöôïc heä thoáng bố baäc cuûa lyù luaän veà phöông phaùp− Hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu khoa hoïc giaùo duïc− Hieåu ñöôïc cô sôû phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc giaùo duïc.+ Veà kyõ naêng, sinh vieân vaän duïng ñöôïc caùc quan tiền ñieåm phöông phaùp luaän vào suoát quaù trình nghieâncöùu moät coâng trình.Chöông 2: Khaùi nieäm vaø phaân loaïi trong nghieân cöùu khoa hoïc+ Veà kieán thöùc, sau thời điểm hoïc kết thúc chöông naøy, sinh vieân coù theå:− Giaûi ưa thích ñöôïc khaùi nieäm nghieân cöùu khoa hoïc− Moâ taû caùch phaân loaïi trong nghieân cöùu khoa hoïc− Keå teân caùc phöông phaùp nghieân cöùu.+ Veà kyõ naêng, sinh vieân xaùc ñònh ñöôïc loaïi nghieân cöùu khi bieát teân ñeà taøi.Chöông 3: Trình töï tieán haønh moät coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc giaùo duïc+ Veà kieán thöùc, sinh vieân caàn ñaït ñöôïc nhöõng lónh vöïc sau:− Bieát caùc giai ñoaïn cuûa moät coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc giaùo duïc− Bieát caùc coâng vieäc caàn laøm trong töøng giai ñoaïn+ Veà kyõ naêng, sinh vieân coù theå:− Vaän duïng caùc quan liêu ñieåm phöông phaùp luaän ñeå choïn, xaùc ñònh vaø giôùi haïn moät ñeà taøi nghieân cöùukhoa hoïc giaùo duïc.− Soaïn ñöôïc moät ñeà cöông nghieân cöùu đến ñeà taøi bản thân ñaõ giôùi haïn.+ Veà thaùi ñoä, sinh vieân caàn coù thaùi ñoä tích cöïc laøm caùc baøi taäp thöïc haønh trong chöông ñeå böôùc ñaàu coùñöôïc moät soá kyõ naêng nghieân cöùu khoa hoïc.Chöông 4: Phöông phaùp vaø phöông tieän nghieân cöùu+ Veà kieán thöùc, sinh vieân bieát nhöõng noäi dung caàn laøm khi xaây döïng, söû duïng nhöõng phöông tieän,phöông phaùp nghieân cöùu cuï theå.+ Veà kyõ naêng, sinh vieân hình thaønh ñöôïc kyõ naêng soaïn baûng buùt vaánChöông 5: Phöông phaùp nghieân cöùu lòch söû giaùo duïc+ Veà kieán thöùc, sinh vieân:2 − Phaân bieät ñöôïc ñeà taøi nghieân cöùu lòch söû giaùo duïc vôùi caùc loaïi ñeà taøi khaùc.− Phaân bieät ñöôïc taøi lieäu haïng nhaát (taøi lieäu goác) vôùi taøi lieäu haïng nhì.− Bieát caùch thu thaäp taøi lieäu vaø chöùng tích lòch söû.− Traû lôøi ñöôïc nhö theá naøo laø pheâ khaûo hình thöùc vaø pheâ khaûo noäi dung moät taøi lieäu lòch söû giaùo duïc.+ Veà kyõ naêng, sinh vieân:− Choïn, xaùc ñònh vaø giôùi haïn ñöôïc moät ñeà taøi nghieân cöùu lòch söû giaùo duïc.− Xaây döïng ñöôïc giaû thuyeát nghieân cöùu phuø hôïp vôùi ñeà taøi nghieân cöùu lòch söû giaùo duïc cuûa mình.Chöông 6: Nghieân cöùu moâ taû+ Veà kieán thöùc, sinh vieân:− Bieát ñöôïc tía loaïi nghieân cöùu moâ taû thoâng duïng: Khaûo saùt hieän traïng, nghieân cöùu töông quan tiền vaønghieân cöùu phaùt trieån.− Bieát ñöôïc caùc loaïi khaûo saùt thoâng duïng trong khaûo saùt hieän traïng giaùo duïc: Khaûo saùt hoïc ñöôøng,phaân tích coâng taùc, phaân tích taøi lieäu, thaêm doø dö luaän, khaûo saùt ñòa phöông; vaø noäi dung coâng vieäc caànlaøm vào töøng loaïi khaûo saùt noùi treân.− Hieåu ñöôïc noäi dung cuûa tía loaïi nghieân cöùu töông quan liêu thoâng duïng laø nghieân cöùu tröôøng hôïp ñaëcthuø, nghieân cöùu ñoái chieáu töông quan lại nhaân quaû vaø nghieân cöùu lieân heä.− Hieåu noäi dung cuûa caùc loaïi nghieân cöùu phaùt trieån goàm nghieân cöùu taêng tröôûng vaø nghieân cöùukhuynh höôùng phaùt trieån (nghieân cöùu döï baùo)+ Veà kyõ naêng, sinh vieân vaän duïng moät soá nghieân cöùu moâ taû vaøo baøi taäp nghieân cöùu cuûa mình.Chöông 7: Nghieân cöùu thöïc nghieäm+ Veà kieán thöùc, sinh vieân:− Keå teân ñöôïc caùc giai ñoaïn cuûa moät coâng trình nghieân cöùu thöïc nghieäm giaùo duïc.− Phaân tích ñöôïc nhöõng ñieåm caên baûn cuûa moät thöïc nghieäm giaùo duïc.+ Veà kyõ naêng, sinh vieân:− Choïn, xaùc ñònh, giôùi haïn ñöôïc moät ñeà taøi nghieân cöùu thöïc nghieäm giaùo duïc.− Neâu vaø phaân tích ñöôïc giaû thuyeát thöïc nghieäm.Chöông 8: Caùch trình baøy moät coâng trình nghieân cöùuChöông naøy coù muïc tieâu laø giuùp sinh vieân coù kieán thöùc vaø kyõ naêng trình baøy moät coâng trình nghieâncöùu, moät khoùa luaän toát nghieäp ñaïi hoïc.Phaàn phuï luïc giôùi thieäu thang ñieåm ñaùnh giaù khoùa luaän toát nghieäp ñaïi hoïc vị Khoa Taâm lyù Giaùo duïcbieân soaïn naêm 2003 nhaèm giuùp caùc baïn sinh vieân bieát ñöôïc nhöõng tieâu chuaån ñaùnh giaù, töø ñoù coù nhöõngchuaån trườn caàn thieát trong vieäc thöïc hieän khoùa luaän.Trong khuoân khoå soá trang trườn haïn cheá cuûa taøi lieäu phuïc vuï vieäc giaûng daïy vaø hoïc taäp moät hoïc phaàn 4ñôn vò hoïc trình, soaïn giaû khoâng theå trình baøy taøi lieäu phuïc vuï vieäc töï hoïc khoâng coù söï höôùng daãn. Bởi vaäy,khi theo hoïc hoïc phaàn naøy, sinh vieân coù theå ñoïc tröôùc taøi lieäu, traû lôøi caâu hoûi, laøm baøi taäp thöïc haønh ôûnhaø, nhöng cuõng caàn phaûi ñeán lôùp ñeå nghe giaûng vieân giaûng giaûi nhöõng choã khoù hieåu vaø söûa nhöõng baøitaäp thöïc haønh.Vôùi muïc tieâu hoïc ñeå bieát, ñeå hieåu vaø ñeå laøm, soaïn giaû nghó raèng neáu sinh vieân chòu khoù lónh hoäi kieánthöùc baèng nhỏ ñöôøng töï hoïc, nghe giaûng vaø hôïp taùc vôùi baïn; hình thaønh kyõ naêng theo caùch thöïc hieännhöõng baøi taäp thöïc haønh vào taäp taøi lieäu naøy thì khaû naêng thöïc hieän toát moät khoùa luaän toát nghieäp deã trôûthaønh hieän thöïc.Maëc duø ñaõ coá gaéng bieân soaïn, tuy nhiên taøi lieäu khoù traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Vì vaäy, soaïn giaû raát mongnhaän ñöôïc söï goùp yù chaân thaønh cuûa quyù ñoàng nghieäp cuøng caùc baïn sinh vieân.3 Soaïn giaûNgoâ Ñình QuaChöông 1:PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏCMUÏC TIEÂU HOÏC TAÄPSau lúc hoïc dứt chöông naøy, sinh vieân coù theå ñaït ñöôïc:1. Veà kieán thöùc:− Giaûi mê say ñöôïc khaùi nieäm phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc, phöông phaùp luaännghieân cöùu KHGD.− Phaân bieät ñöôïc heä thoáng tía baäc cuûa lyù luaän veà phöông phaùp.− Hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu KHGD.− Hieåu ñöôïc cô sôû phöông phaùp luaän nghieân cöùu KHGD.2. Veà kyõ naêng:Vaän duïng caùc quan lại ñieåm phöông phaùp luaän vào suoát quaù trình nghieân cöùu moät coâng trình.NOÄI DUNGI. PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏCPhöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc laø moät lyù thuyeát bao goàm caùc boä phaän sau:1. Heä nháng caùc luaän ñieåm bình thường nhaát vôùi tö caùch laø nhöõng quan liêu ñieåm, nhöõng caùch tieápcaän, chæ ñaïo quaù trình toå chöùc vaø nghieân cöùu khoa hoïc.2. Heä nháng lyù thuyeát veà phöông phaùp nhaän thöùc khoa hoïcPhöông phaùp nhaän thöùc laø quaù trình phaûn aùnh caùi khaùch quan liêu vaøo yù thöùc chuû quan lại cuûacon ngöôøi. Phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc ñeà caäp tôùi:− Cô cheá saùng taïo khoa hoïc− xúc tích và ngắn gọn vaø kyõ thuaät nghieân cöùu− Kyõ naêng thöïc hieän hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc3. Lyù thuyeát veà quaù trình toå chöùc, quaûn lyù, thöïc hieän vaø ñaùnh giaù moät coâng trình khoa hoïcII. PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN NGHIEÂN CÖÙU KHGDPhöông phaùp luaän nghieân cöùu KHGD laø lyù thuyeát veà phöông phaùp nghieân cöùu caùchieän töôïng giaùo duïc ñeå tìm ra caùc quy luaät giaùo duïc, töø ñoù vaän duïng vaøo vieäc giaûi quyeátcaùc vaán ñeà cuûa thöïc tieãn giaùo duïc.Phöông phaùp luaän nghieân cöùu KHGD coù nhì chöùc naêng:1. Chöùc naêng theá giôùi quan4 Vôùi chöùc naêng naøy, phöông phaùp luaän nghieân cöùu KHGD phaân tích caùc quan ñieåm vaøcaùch tieáp caän hieän töôïng giaùo duïc nhaèm höôùng daãn quaù trình saùng taïo cuûa caùc nhaø giaùoduïc.2. Chöùc naêng nhaän thöùc caùc hieän töôïng giaùo duïcVôùi chöùc naêng naøy, phöông phaùp luaän nghieân cöùu KHGD ñeà caäp tôùi caùc phöông phaùpnghieân cöùu hieän töôïng giaùo duïc bao goàm caû lyù thuyeát veà caáu truùc logic cuûa moät coângtrình khoa hoïc vaø caùc giai ñoaïn tieán haønh moät coâng trình khoa hoïc cuï theå.YÙ nghóa cuûa phöông phaùp luaän trong nghieân cöùu khoa hoïcQuan ñieåm cuûa V.I. Leâ-nin chæ cho ta yù nghóa cuûa phöông phaùp luaän trong nghieân cöùukhoa hoïc: “Ngöôøi naøo baét tay vaøo vieäc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà rieâng tröôùc lúc giaûi quyeátnhöõng vaán ñeà chung thì ngöôøi ñoù trong moãi böôùc ñi seõ khoâng traùnh khoûi nhöõng vaáp vaùpmoät caùch khoâng töï giaùc” <10>III. HEÄ THOÁNG tía BAÄC CUÛA LYÙ LUAÄN VEÀ PHÖÔNG PHAÙPTrong heä nháng thöù baäc cuûa lyù luaän veà phöông phaùp, baäc thaáp nhaát coù teân goïi laøphöông phaùp tốt phöông phaùp nghieân cöùu cuï theå.1. Phöông phaùpPhöông phaùp nghieân cöùu laø toå hôïp caùc caùch thöùc maø nhaø khoa hoïc söû duïng ñeå taùcñoäng, khaùm phaù ñoái töôïng.Phöông phaùp nghieân cöùu ñöôïc quan sát nhaän ôû nhị maët: Khaùch quan liêu vaø chuû quan tiền vìphöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc laø nhöõng quy luaät noäi taïi cuûa söï vaän ñoäng cuûa tö duyvôùi tö caùch laø söï phaûn aùnh chuû quan lại cuûa theá giôùi khaùch quan, laø nhöõng quy luaät khaùchquan ñöôïc chuyeån dòch vaøo yù thöùc con ngöôøi vaø ñöôïc söû duïng moät caùch coù yù thöùc vaø coùheä thoáng nhö moät phöông tieän ñeå giaûi phù hợp vaø caûi taïo theá giôùi.YÙ thöùc cuûa chuû theå cuõng laø maët chuû quan cuûa phöông phaùp. Nhaø nghieân cöùu löïa choïnphöông phaùp naøy hay phöông phaùp kia, ñieàu ñoù phuï thuoäc vaøo trình ñoä ghê nghieäm vaøkhaû naêng thöïc haønh cuûa hoï. Maët khaùch quan liêu coøn theå hieän ôû choã: Vieäc löïa choïn phöôngphaùp phuï thuoäc vaøo muïc ñích, nhieäm vuï nghieân cöùu, ñaëc ñieåm cuûa ñoái töôïng maø ta caànkhaùm phaù.Baäc cao hôn phöông phaùp laø phöông phaùp heä.2. Phöông phaùp heäPhöông phaùp heä laø nhoùm caùc phöông phaùp ñöôïc söû duïng vào moät lónh vöïc khoa hoïchay ñeà taøi cuï theå. Caùc phöông phaùp naøy hoã trôï, boå sung vaø kieåm tra laãn nhau trong quaùtrình nghieân cöùu ñeå khaúng ñònh tính chaân thöïc cuûa caùc luaän ñieåm khoa hoïc.3. Phöông phaùp luaänTheo nghóa heïp, phöông phaùp luaän laø lyù luaän toång quaùt, laø nhöõng quan liêu ñieåm chung, laøcaùch tieáp caän khoa hoïc.Nhöõng quan tiền ñieåm phöông phaùp luaän naøy laø kim chæ nam giới höôùng daãn nhaø khoa hoïc conñöôøng kiếm tìm toøi nghieân cöùu. Coù nhöõng quan lại ñieåm phöông phaùp luaän phổ biến cho nhieàu ngaønhkhoa hoïc, cuõng coù nhöõng quan lại ñieåm rieâng, ñaëc thuø cuûa moät lónh vöïc khoa hoïc goïi laøphöông phaùp luaän chuyeân ngaønh.5 Neáu vào khoa hoïc töï nhieân, vieäc nghieân cöùu coù theå ñi töø phöông phaùp cuï theå sau ñoùmôùi xuaát hieän nhu caàu veà phöông phaùp luaän, thì vào khoa hoïc xaõ hoäi bao giôø cuõng coùquan ñieåm daãn ñöôøng, đến neân vai troø cuûa phöông phaùp luaän laø voâ cuøng to lôùn.IV. YÙÙ NGHÓA CUÛA VIEÄC NGHIEÂN CÖÙU KHGD1. ÔÛ caáp vó moâÔÛ caáp naøy, caùc nghieân cöùu KHGD nhaèm search ra:− Moái quan lại heä chi phoái giöõa xaõ hoäi vôùi giaùo duïc ñeå xaây döïng moät chieán löôïc giaùo duïcquoác gia− Moät moâ hình giaùo duïc− Moät heä nhoáng giaùo duïc quoác daân− Moät thiết yếu saùch giaùo duïc vaø cô cheá quaûn lyù phuø hôïp− Muïc tieâu giaùo duïc hôïp lyù.2. ÔÛ caáp vi moâÔÛ caáp naøy, nghieân cöùu KHGD höôùng tôùi vieäc:- Xaùc ñònh laïi noäi dung giaùo duïc mang lại phuø hôïp vôùi muïc ñích- tìm ra caùc phöông phaùp giaùo duïc tích cöïc, phaùt huy moïi tieàm naêng saün coù cuûa hoïcsinh.- tra cứu hieåu caùc yeáu túa aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån nhaân caùch cuûa hoïc sinh.Keát quaû nghieân cöùu KHGD seõ goùp phaàn naâng cao hieåu bieát cuûa caùc nhaø sö phaïm vaøkeát quaû ñoù seõ ñöôïc phoå bieán roäng raõi vào xaõ hoäi, seõ ñem laïi lôïi ích chung cho söï nghieäpgiaùo duïc cuûa chuùng ta.V. CÔ SÔÛ PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN NGHIEÂN CÖÙU KHGDCô sôû phöông phaùp luaän nghieân cöùu KHGD laø nhöõng luaän ñieåm chung coù tính chaátphöông höôùng, chæ ñaïo quaù trình nghieân cöùu KHGD. Nhöõng luaän ñieåm naøy coøn goïi laøphöông phaùp tieáp caän giỏi quan ñieåm tieáp caän ñoái töôïng. Quan lại ñieåm phöông phaùp luaän coùyù nghóa lớn lôùn ñoái vôùi quaù trình nghieân cöùu: söï thaønh coâng tuyệt thaát baïi, chaát löôïng caohay thaáp cuûa coâng trình khoa hoïc phaàn lôùn phuï thuoäc vaøo caùch tieáp caän ñoái töôïng. Quanñieåm phöông phaùp luaän laø moät heä nhoáng coù thöù baäc. Quan ñieåm bình thường nhaát cho moïi lónhvöïc khoa hoïc laø quan lại ñieåm duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû. Coù nhöõng quan tiền ñieåmchung mang lại nhieàu ngaønh vaø cuõng coù nhöõng quan tiền ñieåm nghieân cöùu rieâng mang đến moät ngaønh cuïtheå. Ñoái vôùi KHGD, ngöôøi nghieân cöùu caàn quaùn trieät nhöõng quan lại ñieåm döôùi ñaây trongquaù trình nghieân cöùu cuûa mình.1. Quan tiền ñieåm heä nháng – caáu truùc vào nghieân cöùu KHGDKhi nghieân cöùu hieän töôïng giaùo duïc theo quan tiền ñieåm heä nhoáng – caáu truùc, ta caàn chuù yù:a. Nghieân cöùu hieän töôïng ñoù moät caùch toaøn dieän, treân nhieàu maët döïa vaøo vieäc phaântích ñoái töôïng thaønh caùc boä phaän.b. Xaùc ñònh moái quan liêu heä höõu cô giöõa caùc yeáu túa cuûa heä nháng ñeå tìm kiếm quy luaät phaùttrieån cuûa hieän töôïng giaùo duïc6 c. Nghieân cöùu hieän töôïng giaùo duïc trong moáùi töông taùc vôùi caùc hieän töôïng xaõ hoäikhaùc, vôùi toaøn boä neàn vaên hoùa xaõ hoäi.d. Trình baøy keát quaû nghieân cöùu roõ raøng, khuùc chieát, theo moät heä nhoáng chaët cheõ coùtính xúc tích cao.2. Quan ñieåm lòch söû vào nghieân cöùu KHGDQuan ñieåm lòch söû trong nghieân cöùu KHGD thiết yếu laø vieäc thöïc hieän quaù trình nghieâncöùu ñoáùi töôïng baèng phöông phaùp lòch söû, töùc laø kiếm tìm hieåu, phaùt hieän söï naûy sinh, phaùt trieåncuûa giaùo duïc trong nhöõng khoaûng thôøi gian vaø khoâng gian cuï theå, vôùi nhöõng ñieàu kieän,hoaøn caûnh cuï theå ñeå phaùt hieän mang lại ñöôïc quy luaät taát yeáu cuûa quaù trình giaùo duïc.3. Quan lại ñieåm thöïc tieãn trong nghieân cöùu KHGDQuan ñieåm naøy ñoøi hoûi nghieân cöùu KHGD phaûi baùm saùt thöïc tieãn, phuïc vuï mang đến söïnghieäp giaùo duïc cuûa ñaát nöôùc.Nhöõng yeâu caàu cuûa thöïc tieãn giaùo duïc nhaèm naâng cao chaát löôïng cuûa giaùo duïc vaø ñaøotaïo laø ñoäng löïc thuùc ñaåy quaù trình nghieân cöùu. Beân caïnh ñoù, thöïc tieãn giaùo duïc coøn laøtieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù caùc keát quaû nghieân cöùu giaùo duïc. Caùc keát quaû nghieân cöùu seõ ñöôïcöùng duïng nhaèm caûi taïo thöïc tieãn giaùo duïc. Bởi vaäy thöïc tieãn giaùo duïc laø nguoàn goác, ñoänglöïc, tieâu chuaån vaø muïc ñích cuûa toaøn boä quaù trình nghieân cöùu khoa hoïc.Ñeå vaän duïng quan lại ñieåm thöïc tieãn, lúc nghieân cöùu KHGD caàn löu yù nhöõng ñieåm sauñaây:a. Phaùt hieän nhöõng maâu thuaãn, nhöõng khoù khaên, caûn trôû vào thöïc tieãn giaùo duïc vaølöïa choïn trong soá ñoù nhöõng vaán ñeà noåi coâïm, caáp thieát ñeå laøm ñeà taøi nghieân cöùu. Nhö vaäy,ñoái töôïng nghieân cöùu seõ laø moät vào nhöõng vaán ñeà cuûa thöïc teá khaùch quan lại coù nhu caàucaáp thieát phaûi nghieân cöùu vaø giaûi quyeát.Nhöõng vaán ñeà cuûa thöïc tieãn giaùo duïc hieän nay thöôøng laø:- Toå chöùc cô caáu cuûa heä thoáng giaùo duïc quoác daân- Caûi tieán, tra cứu toøi nhöõng phöông phaùp daïy hoïc môùi- tìm thấy caùc hình thöùc toå chöùc giaùo duïc phuø hôïp vôùi höùng thuù cuûa löùa tuoåi HS- Vaán ñeà toå chöùc, quaûn lyù giaùo duïcb. Laøm mang lại lyù luaän vaø thöïc tieãn gaén boù vôùi nhau………………………………………………………………………………………………………………........Caâu hoûi:1. Phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc laø gì? Noäi dung cuûa phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïcgiaùo duïc goàm nhöõng gì?2. Trình baøy heä thoáng tía baäc cuûa phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc.3. Trình baøy noäi dung caùc quan tiền ñieåm phöông phaùp luaän cô baûn trong nghieân cöùu KHGD.4. Haõy chæ ra caùch thöùc ñeå vaän duïng caùc quan liêu ñieåm phöông phaùp luaän vaøo vieäc thöïc hieän moät ñeà taøi cuïtheå.7 Chöông 2:KHAÙI NIEÄM VAØ PHAÂN LOAÏITRONG NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏCMUÏC TIEÂU HOÏC TAÄPSau lúc hoïc chấm dứt chöông naøy, SV coù theå ñaït ñöôïc:1. Veà kieán thöùc:− Giaûi say mê ñöôïc khaùi nieäm nghieân cöùu khoa hoïc− Moâ taû caùch phaân loaïi trong nghieân cöùu khoa hoïc− Keå teân caùc phöông phaùp nghieân cöùu2. Veà kyõ naêng:− Xaùc ñònh ñöôïc loaïi nghieân cöùu lúc bieát teân ñeà taøi3. Veà thaùi ñoä:− Tích cöïc tieáp thu kieán thöùc, reøn luyeän kyõ naêng ñeå coù theå thöïc hieän moät coâng trình nghieâncöùu caù nhaân.NOÄI DUNGI. KHAÙI NIEÄM NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏCTheá naøo laø nghieân cöùu khoa hoïc? cho ñeán nay, caùc taùc giaû ñeàu chöa coù caâu traû lôøithoáng nhaát cho caâu hoûi naøy. Bôûi bởi nghieân cöùu coù theå laø hoaït ñoäng nhaän thöùc giỏi tö duycuûa con ngöôøi vào sinh hoaït haøng ngaøy, trong lao ñoäng saûn xuaát, hoaït ñoäng xaõ hoäi,nhöng noù cuõng coù theå laø coâng vieäc cuûa caùc nhaø khoa hoïc trong phoøng thí nghieäm vôùi caùctrang thieát bò tinh vi.Trong cuoäc soáng ñôøi thöôøng, trong hoïc taäp, baïn coù bao giôø coù nhöõng thaéc maéc, nhöõngbaên khoaên chöa giaûi ñaùp ñöôïc khoâng? Neáu coù, baïn haõy vieát ra döôùi daïng caâu hoûi:..............................................................................................................................................................................................................................................................................Nhöõng caâu hoûi maø baïn vöøa neâu coù theå thuoäc nhöõng daïng sau: Ai? ÔÛ ñaâu? lúc naøo?Taïi sao? Laøm caùch naøo? Nhö theá naøo?... Chaúng haïn nhö nhöõng caâu hoûi: Taïi sao hoïc sinhngaøy nay ñi hoïc theâm nhieàu hôn tröôùc ñaây? Nhöõng taùc haïi cuûa aùp löïc hoïc taäp quaù caêngthaúng laø gì? Laøm caùch naøo ñeå khaéc phuïc tình traïng daïy theâm, hoïc theâm traøn lan?Tieáp theo, baïn haõy neâu caùch thöùc maø baïn döï ñònh seõ duøng ñeå tìm caâu traû lôøi chonhöõng caâu hoûi aáy. (Löu yù: neâu caùch thöùc duøng ñeå tìm kiếm caâu traû lôøi chöù khoâng caàn traû lôøi;moãi caùch ñöôïc dieãn taû ngaén goïn baèng moät doøng vôùi gaïch ñaàu doøng)..............................................................................................................................................................................................................................................................................Nhöõng caùch thöùc maø baïn söû duïng coù theå laø:− Söû duïng voán kieán thöùc hieän coù cuûa mình− Hoûi ngöôøi khaùc− Ñoïc saùch8 − Tri giaùc söï vaät hieän töôïng− Neâu giaû thuyeát vaø kieåm chöùng giaû thuyeátVôùi vaán ñeà daïy theâm, hoïc theâm neâu treân, vào cuoäc soáng ñôøi thöôøng, ngöôøi ta coù theåsöû duïng voán hieåu bieát hieän coù cuûa bản thân ñeå töï traû lôøi nhöõng thaéc maéc ñaõ ñaët ra. Vôùi caâuhoûi” Taïi sao hoïc sinh ngaøy nay ñi hoïc theâm nhieàu hôn tröôùc ñaây?”, baèng voán hieåu bieát caùnhaân, ngöôøi ta coù theå töï giaûi ñaùp: vị hoïc sinh muoán thi ñoã vaøo caùc tröôøng chuyeân, lôùpchoïn, muoán coù moät choã hoïc trong nhaø tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng. Vôùi caâu hoûi “Nhöõng taùchaïi cuûa aùp löïc hoïc taäp quaù caêng thaúng laø gì?”, caâu traû lôøi coù theå laø: Söùc khoeû giaûm suùt,nhaân caùch phieán dieän, giaûm khaû naêng töï löïc vào hoïc taäp... Vaø “Laøm theá naøo ñeå khaécphuïc tình traïng daïy theâm, hoïc theâm traøn lan?”, thì caâu traû lôøi coù theå laø: Caûi toå heä thoánggiaùo duïc, chöông trình hoïc, cheá ñoä tieàn löông...Trong cuoäc soáng ñôøi thöôøng, ngöôøi ta coù theå thoâi khoâng suy nghó nöõa sau thời điểm ñaõ tìmñöôïc caâu traû lôøi. Nhöng vào khoa hoïc, sau khi xuaát hieän nhöõng thaéc maéc, ngöôøi nghieâncöùu phaûi thiết yếu xaùc hoùa ñeà taøi, xaây döïng ñeà cöông, soaïn thaûo coâng cuï vaø trieån khainghieân cöùu. Coù nghóa laø hoï phaûi tieán haønh moät hoaït ñoäng coù heä thoáng nhaèm tìm kiếm kieám caâutraû lôøi mang đến ñeà taøi nghieân cöùu. Caâu traû lôøi cuûa nhaø khoa hoïc khaùc vôùi caâu traû lôøi trong cuoäcsoáng ñôøi thöôøng ôû choã caâu traû lôøi aáy phaûi ñöôïc kieåm chöùng thì coâng trình khoa hoïc môùicoù giaù trò. Nhöõng caâu traû lôøi đến vaán ñeà daïy theâm, hoïc theâm treân ñaây vào cuoäc soáng ñôøithöôøng seõ trôû thaønh giaû thuyeát nghieân cöùu ñoái vôùi ngöôøi nghieân cöùu vaø chuùng seõ phaûiñöôïc kieåm chöùng baèng hieän thöïc khaùch quan.Ñeán ñaây baïn coù theå töï bản thân traû lôøi caâu hoûi “Nghieân cöùu khoa hoïc laø gì?” vaøo nhöõngdoøng chöøa troáng döôùi ñaây, tröôùc khi chứng kiến tận mắt ñònh nghóa nghieân cöùu khoa hoïc.................................................................................................................................................................................................Nghieân cöùu khoa hoïc laø moät hoaït ñoäng coù heä loáng nhaèm ñaït ñeán söï hieåu bieát ñöôïckieåm chöùng.<9>Caàn löu yù raèng, söï hieåu bieát ñöôïc kieåm chöùng aáy bao gồm laø chaân lyù, laø quy luaät. Choneân, coù taùc giaû đến raèng: ”Nghieân cöùu khoa hoïc laø phaùt hieän nhöõng hieän töôïng, söï vieäcmôùi coù tính chaân lyù vào hieän thöïc hoaëc khaùm phaù nhöõng quy luaät, nguyeân lyù môùi tronghieän thöïc ñoù”.<7> Quy luaät, nguyeân lyù môùi hay tri thöùc môùi laø moät yeáu toá khoâng theå thieáutrong moät coâng trình khoa hoïc. Vì chưng vaäy, taùc giaû Döông Thieäu Toáng ñònh nghóa: “Nghieâncöùu khoa hoïc laø moät phöông thöùc hoaït ñoäng trí tueä nhaèm khaùm phaù, phaùt trieån vaø kieåmchöùng nhöõng kieán thöùc môùi meû”<8> Moät coâng trình nghieân cöùu duø hoaøn haûo ñeán ñaâu cuõngchæ ñaït ñeán chaân lyù töông ñoái maø thoâi. Bôûi vị ngöôøi nghieân cöùu bao giôø cuõng trườn giôùi haïnbôûi hoaøn caûnh lòch söû, khiếp nghieäm, hieåu bieát kyõ thuaät. Trong thöïc tieãn, bé ngöôøi luoânphaùt trieån chaân lyù töông ñoái mang lại phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh hieän taïi vaø tích luõy nhöõng chaân lyùtöông ñoái ñeå ñi daàn ñeán chaân lyù tuyeät ñoái.Toùm laïi, ta coù theå ñònh nghóa: Nghieân cöùu khoa hoïc laø moät hoaït ñoäng coù heä thoángnhaèm khaùm phaù, phaùt trieån vaø kieåm chöùng nhöõng kieán thöùc môùi meû.Ñoái vôùi ngöôøi nghieân cöùu, khi keâ khai ñaêng kyù ñeà taøi, hoï phaûi xaùc ñònh loaïi hìnhnghieân cöùu cuûa ñeà taøi. Vày vaäy, baïn caàn phaûi bieát coù nhöõng loaïi hình nghieân cöùu khoa hoïcnaøo.9 II. CAÙC LOAÏI HÌNH NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏCHieän nay, caùc taùc giaû ñeàu chöa nháng nhaát veà caùch phaân loaïi caùc loaïi hình nghieân cöùukhoa hoïc, nhaát laø vào lónh vöïc KHGD. Vị vaäy, taøi lieäu naøy giôùi thieäu vôùi caùc baïn haicaùch phaân loaïi cuûa taùc giaû Vuõ Cao Ñaøm vaø taùc giaû Döông Thieäu Toáng.Theo taùc giaû Vuõ Cao Ñaøm, trong caùc lónh vöïc khoa hoïc (töï nhieân, xaõ hoäi, kyõ thuaät vaøcoâng ngheä) hieän ñang toàn taïi cha loaïi hình nghieân cöùu khoa hoïc. Ñoù laø: nghieân cöùu cô baûn,nghieân cöùu öùng duïng vaø nghieân cöùu trieån khai. Moãi loaïi hình ñeàu mang lại ta moät loaïi saûnphaåm ñaëc tröng.1. Nghieân cöùu cô baûnNghieân cöùu cô baûn (fundamental research) laø nhöõng nghieân cöùu nhaèm phaùt hieän baûnchaát vaø quy luaät cuûa caùc söï vaät hoaëc hieän töôïng trong töï nhieân, xaõ hoäi, con ngöôøi.Nghieân cöùu cô baûn coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp nghieân cöùu lyù thuyeát haycoøn ñöôïc goïi laø nghieân cöùu tham khaûo. Vào ñoù, ngöôøi nghieân cöùu döïa treân nhöõng tieânñeà hoaëc heä tieân ñeà, xaây döïng nhöõng khaùi nieäm, thöïc hieän caùc phaùn ñoaùn, suy luaän maøhình thaønh nhöõng lyù thuyeát veà moät söï vaät hoaëc hieän töôïng.Nghieân cöùu cô baûn cuõng coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng caùc phöông phaùp nhö thí nghieäm,quan saùt, ño ñaïc nhöõng bieåu hieän, aûnh höôûng vaø taùc ñoäng cuûa moät quy luaät chöa bieát naøoñoù. Sau ñoù ngöôøi nghieân cöùu tính toaùn, phaân tích, xaây döïng giaû thuyeát vöøa mang tính ñònhtính vöøa mang tính chất ñònh löôïng veà quy luaät roài tieán haønh thí nghieäm nhieàu laàn vào nhöõngñieàu kieän vaø tham soá khaùc nhau đến ñeán khi tính ñuùng ñaén cuûa giaû thuyeát ñöôïc khaúngñònh hoaëc phuû ñònh.Keát quaû cuûa nghieân cöùu cô baûn luoân laø nhöõng phaân tích lyù luaän, nhöõng keát luaän veàquy luaät, nhöõng ñònh luaät, ñònh lyù, v.v... Cuoái cuøng, treân cô sôû nhöõng nghieân cöùu naøy,ngöôøi nghieân cöùu ñöa ra nhöõng phaùt hieän, phaùt kieán, phaùt minh, xaây döïng neân nhöõng côsôû lyù thuyeát coù moät giaù trò toång quaùt đến nhieàu lónh vöïc hoaït ñoäng.Nghieân cöùu cô baûn ñöôïc phaân thaønh nhị loaïi: nghieân cöùu cô baûn thuaàn tuùy hoaëc nghieâncöùu cô baûn töï vị vaø nghieân cöùu cô baûn ñònh höôùng.Saûn phaåm cuûa nghieân cöùu cô baûn coù theå laø caùc phaùt kieán, coâng thöùc, phaùt minh vaøthöôøng daãn ñeán moät heä nháng lyù thuyeát coù aûnh höôûng ñeán moät hoaëc nhieàu lónh vöïc khoahoïc khaùc nhau, chaúng haïn Newton phaùt minh ñònh luaät haáp daãn vuõ truï, Marie vaø PierreCurie phaùt hieän nguyeân toá phoùng xaï radium.Phaùt minh:Phaùt minh laø söï phaùt hieän ra nhöõng quy luaät, nhöõng tính chaát hoaëc nhöõng hieän töôïngcuûa theá giôùi vaät chaát toàn taïi moät caùch khaùch quan lại maø tröôùc ñoù chöa ai bieát, nhôø ñoù laømthay ñoåi cô baûn nhaän thöùc con ngöôøi.Ví duï: Ñònh luaät veà söùc naâng cuûa nöôùc bởi vì Archimeøde khaùm phaù.Ñoái töôïng cuûa phaùt minh laø nhöõng hieän töôïng, quy luaät, tính chaát cuûa theá giôùi vaät chaátñang toàn taïi moät caùch khaùch quan, nhöng theo quy öôùc, thì nhöõng tröôøng hôïp sau khoângñöôïc xem laø phaùt minh, maø chæ coi laø caùc phaùt hieän, hoaëc phaùt kieán:− Phaùt hieän veà ñòa lyù töï nhieân, ñòa chaát, taøi nguyeân vaø ñieàu kieän thieân nhieân.− Phaùt hieän khaûo coå hoïc.10