Hiếu Thánh Hiến Hoàng hậu (chữ Hán: 孝聖憲皇后, giờ đồng hồ Mãn: ᡥᡳᠶᠣᠣᡧᡠᠩᡤᠠᡝᠨᡩᡠᡵᡳᠩᡤᡝᡨᡝᠮᡤᡝᡨᡠᠯᡝᡥᡝᡥᡡᠸᠠᠩᡥᡝᠣ; tiếng Mãn Châu: hiyoošungga enduringge temgetulehe hūwangheo; 1 mon 1, năm 1692 - 2 tháng 3, năm 1777), thường gọi là Sùng Khánh Hoàng thái hậu (崇慶皇太后), phi tần của Thanh rứa Tông Ung thiết yếu Hoàng đế, và là thân mẫu mã của thanh cao Tông Càn Long Hoàng đế.
Bạn đang xem: Hiếu thánh hiến hoàng hậu
Bà là Hoàng thái hậu trải qua thời hạn tại vị siêu lâu, cũng là tín đồ thọ nhất trong các các Hoàng thái hậu của nhà Thanh, cùng với tuổi thọ lên tới mức 86 tuổi. Không chỉ là so sánh phạm vi công ty Thanh, mà lại nếu đối với Hiếu Nguyên phi tần Vương thiết yếu Quân đơn vị Tây Hán cũng đều có phần rộng hẳn. Bà có địa vị tối cao, con cháu đầy đàn, Càn Long Đế thời kỳ này cũng là thịnh trị tột bậc, mọi vinh hoa đều cung phụng Sùng Khánh Thái hậu. So ra, bà là Thái hậu tận hưởng hết vinh quang phú quý, thực hi hữu có.
Thân thế
Sùng Khánh mặt hàng thái hậu sinh ngày 25 tháng 11 (âm lịch) vào thời điểm năm Khang Hi sản phẩm 31 (1692), chúng ta Nữu Hỗ Lộc thị, tất cả gốc từ Núi ngôi trường Bạch, ngọc phả ghi chép kỳ tịch là Mãn Châu Tương Hoàng kỳ. Gia tộc bà là 1 chi xa của đại gia tộc Nữu Hỗ Lộc thị Hoằng Nghị công Ngạch Diệc Đô, một khai quốc công thần thời kỳ công ty Thanh còn lập quốc, cả Hiếu Chiêu Nhân bà xã cùng Ôn Hi Quý phi phần nhiều là con cháu nội của Ngạch Diệc Đô.
Tằng tổ phụ của bà là Tát Mục Cáp Đồ (萨穆哈图), đương thời là bá phụ của Hoằng Nghị công Ngạch Diệc Đô. Tát Mục Cáp Đồ sinh 2 con: Ngạch Diệc Đằng (额亦腾) với Ngô Nột Hách (吴讷赫). Ngạch Diệc Đằng sinh 3 con: Phật Tôn (佛荪), Ngô Lộc (吴禄) và sát Mục Đạt (察穆达). Ngô Lộc sinh 2 con: Lăng Thái (凌泰) và Lăng Trụ (凌柱). Bà là con gái của Lăng Trụ, làm cho chức Điển nghi hàm Tứ phẩm, bây giờ gia đình gần như là là bình dân, bà mẹ bà là Bành thị, bé gái duy trì huyện học sinh Bành Vũ Công (彭武功). Quanh đó ra, trong nhà bà còn tồn tại 4 người anh em khác: Y Thông A (伊通阿), Y Tùng A Hòa (伊松阿和), Y Tam Thái (伊三泰) và Y Thân Thái (伊绅泰).
Tuy ở trong thị tộc Nữu Hỗ Lộc nhưng bỏ ra của mái ấm gia đình bà là 1 chi họ sản phẩm xa, trước lúc nhập kỳ sẽ phân ra với công ty Ngạch Diệc Đô, nhập kỳ theo cũng chỉ là vì họ hàng cần bị phân nghỉ ngơi <Mãn Châu Tương Bạch kỳ; 满洲镶白旗>. Song họ xa, nhánh họ của Sùng Khánh Hoàng thái hậu không thể hưởng vinh quang đãng vốn tất cả từ Hoằng Nghị công lấp Nữu Hỗ Lộc, nhưng chỉ là 1 trong nhà bình thường trong kỳ vị tổ tiên những đời đa số chỉ là dân hay không làm cho quan. Trong gia tộc này, chỉ có phụ thân bà Lăng Trụ xuất sĩ làm cho chức Điển nghi cho lấp Hoàng tứ tử. Chức Điển nghi này là dạng quan lại viên trung bình trung, vị xuất thân không cừ khôi nên Sùng Khánh Hoàng thái hậu Nữu Hỗ Lộc thị sau đó phải cần sử dụng thân phận cách cách vào hầu Bối lặc Dận Chân. Thời điểm xác định bà vào hầu là năm Khang Hi thứ 43 (1704), khi ấy bà chỉ mới 13 tuổi.
Năm Khang Hi sản phẩm 50 (1711), ngày 13 tháng 8 (tức ngày 25 mon 9 dương lịch), Nữu Hỗ Lộc thị sinh hạ đứa đàn ông tên Hoằng định kỳ - là nam nhi thứ bốn của Ung Thân vương Dận Chân. Năm Hoằng lịch 10 tuổi, Nữu Hỗ Lộc thị lần thứ nhất theo Ung Thân vương vào bái loài kiến Khang Hi Đế trong một buổi yến tiệc tại mẫu mã Đơn đài sinh sống Viên Minh Viên. Khang Hi Đế thấy Hoàng tôn Hoằng lịch thông minh hơn người thì thập phần yêu thương thích, lập tức đón vào cung mang lại đọc sách, giao đến Khác Huệ Hoàng quý phi thuộc Đôn Di Hoàng quý phi nuôi nấng. Nhờ vào đó, biện pháp cách Nữu Hỗ Lộc thị cũng khá được khen ngợi biết dạy dỗ con, được Ung Thân vương vãi coi trọng.
Đại Thanh tần phi
Sách phong Hi phi
Năm Khang Hi máy 61 (1722), ngày 13 tháng 11 (tức ngày 20 tháng 12 dương lịch), Khang Hi Đế băng hà. Quý phái ngày trăng tròn tháng 11 (tức ngày 27 mon 12 dương lịch), Ung Thân vương Dận Chân lên ngôi, tức
Năm đầu Ung chính (1723), ngày 14 tháng 2 (âm lịch), sau khi tuyên bố sách lập phi tần Na Lạp thị, hoàng đế ra chỉ phong Trắc Phúc tấn Niên thị có tác dụng Quý phi, Trắc Phúc tấn Lý thị tấn phong làm cho Tề phi, giải pháp cách Nữu Hỗ Lộc thị có tác dụng Hi phi (熹妃). Ngày 21 mon 12 (âm lịch) năm đó, mệnh Lễ bộ Tả Thị lang Đăng Đức (登德) làm thiết yếu sứ, Nội những Học sĩ Tắc Lăng Ngạch (塞楞额) làm Phó sứ, hành lễ sách tấn phong Hi phi.
Sách văn rằng:
Thông thường, hầu như thiếp thất ở tiềm nhằm vốn là Trắc Phúc tấn new được sách phong lên các bậc Phi, Quý phi hoặc cao hơn là Hoàng quý phi; các Cách giải pháp chỉ được sách phong cao nhất là lên bậc Tần. Mặc dù vậy, Ung thiết yếu Đế vẫn đặc biện pháp sách phong Nữu Hỗ Lộc thị ngôi vị <Hi phi>, với ban Cảnh Nhân cung cho bà. Ngoài Hiếu Kính Hiến Hoàng hậu, thì trong mặt hàng phi tần, phân vị bà chỉ đứng số hai sau Quý phi Niên thị, đồng bậc với Tề phi Lý thị - fan sinh ra con trai trưởng thành lớn số 1 của Ung chủ yếu Đế là Hoằng Thời.
Nghi vấn Hi Quý phi
Về chuyện bà có hay không được phong <Hi Quý phi; 熹貴妃>, cho nay vẫn còn đó nghi vấn. Tuy Thanh sử cảo có ghi chép bà đã là "Hi Quý phi", song giấy tờ chỉ dụ Nội vụ lấp không đánh dấu thông tin bà từng được phong Quý phi.
Phi tần triều Ung thiết yếu có địa vị cao trái thật không nhiều, phần lớn là fan cũ từ Vương tủ thăng lên, duy chỉ gồm Khiêm phi lưu giữ thị sinh Hoàng tử Hoằng Chiêm mà trong năm tấn phong, sót lại chỉ là Quý nhân, thường xuyên tại; mà lại lễ sách phong Quý phi thuộc đại lễ, vì thân phận Quý phi chỉ dưới Hoàng hậu, xứng đáng lẽ cần thiết không lưu giữ lại, tuy nhiên trong Nội Vụ bao phủ tuyệt không ghi lại chỉ dụ tấn phong Quý phi đến bà. Mà theo ấn lệ, tấn phong Quý phi sẽ chế tác kim sách, cũng trở thành có sách văn văn bản cùng sắc đẹp phong lễ ghi lại, Lễ bộ, Nội Vụ bao phủ hẳn là đều sẽ giữ giàng sắc dụ, nhưng cho trước mắt ko phát hiện nay sách văn về câu hỏi "Hi phi Nữu Hỗ Lộc thị tấn phong Quý phi" thuộc lễ nhan sắc phong được ghi lại. Vì vậy bà giành được phong "Hi Quý phi" hay là không quả thật đáng hoài nghi. Tất cả lẽ, bà tuy chỉ nên Hi phi nhưng lại sớm tất cả đãi ngộ Quý phi chăng.
Năm Ung chính thứ 3 (1725), Đôn Túc Hoàng quý phi Niên thị hoăng thệ, cho năm lắp thêm 9 (1731) thì Hiếu Kính Hiến vợ Na Lạp thị cũng băng thệ. Thời điểm bấy giờ, bà là bà xã có địa vị tối đa trong hậu cung. Xét thêm các tần phi khác, Tề phi Lý thị mặc dù phân vị ngang cùng với Nữu Hỗ Lộc thị lúc đầu, nhưng do có con trai là Tam A ca Hoằng Thời hành vi lỗ mãng, không được lòng Hoàng đế, lại bị khai trừ khỏi Ngọc điệp. Dụ phi Cảnh thị chị em của Hoằng Trú được phong Phi sau Nữu Hỗ Lộc thị, xét về vật dụng tự thì đứng sau, không dừng lại ở đó Hoằng Trú cũng không được nhắm làm Trữ quân, rất có thể coi là vị thế không bằng.
Trong lúc đó, Hi phi lại có đàn ông là Hoàng tứ tử Hoằng Lịch chỉ với sau Hoằng Thời, mau chóng được Ung chính Đế kín đáo định làm Trữ quân. Sau khi Hiếu Kính Hiến hoàng hậu qua đời, Hi phi gồm phân vị cao nhất, đồng thời lại là Đế mẫu mã tương lai, cho nên vì thế dù Hi phi chưa phê chuẩn tấn phong Quý phi, nhưng chắc hẳn rằng đã đạt được cấp bậc đãi ngộ của Quý phi. Dù sao cũng đề xuất có vì sao gì đó, Thanh sử cảo lại ghi bà thành Quý phi.
Tên họ thật sự
Từ Thanh thực lục đời Ung Chính, do thiết yếu Đại học sĩ Trương Đình Ngọc biên soạn. Năm đầu Ung Chính, có chỉ dụ:
Trung Quốc đệ nhất lịch sử dân tộc hồ sơ quán, tại 《Ung thiết yếu triều Hán văn chỉ dụ tổng hợp》, đã công bố chỉ dụ đương trong thời hạn Ung Chính, có một chi tiết khác lạ:
Tại đây trong 2 cỗ hồ sơ, “Cách biện pháp Tiền thị phong có tác dụng Hi phi”, “Cách bí quyết Nữu Hỗ Lộc thị phong làm cho Hi phi”, nhưng nhìn ra 2 vị biện pháp cách này là vì Hoàng thái hậu ý chỉ thụ phong làm cho . Dựa vào Thanh cung quy định mà nói, dung nhan phong Hoàng phi ko thể gồm trùng phong hiệu, hơn nữa toàn bộ Thanh cung cũng không có chức năng có nhì , cho nên vì vậy sẽ xuất hiện giả thiết: 「Từ tiền thị biến thành Nữu Hỗ Lộc thị」.
Nhìn qua khảo cứu vớt 《Kết quả khảo hội chứng về bà mẹ đẻ của Càn Long - 关于乾隆生母最新考证的最终结果》, tập hồ nước sơ này có đưa ra một lý giải khá thú vị: “Đương thời điểm Ung chủ yếu Đế bí mật lập Trữ, bởi tăng địa vị của Hoàng thái tử chủng loại thân sinh hoạt xã hội Mãn tộc, gồm nhớ rằng bố đồ lỗ Ngạch Diệc Đô từng trợ giúp Nỗ Nhĩ Cáp Xích khai quốc, liền rước Tiền thị bái tía đồ lỗ Ngạch Diệc Đô hậu nhân là Tứ phẩm điển nghi Lăng Trụ làm cho cha, sửa họ gọi 『Nữu Hỗ Lộc thị』”. Cơ mà thuyết giải này cũng có vấn đề, không bài trừ năng lực ghi chép sai sót, như trên dụ phong tất cả viết Tống thị phong Dụ tần, Cảnh thị phong Mậu tần, trong khi hoàn toàn ngược lại.
Chuyên gia phân tích lăng tẩm đời Thanh và nghiên cứu và phân tích hậu phi, gs Từ Quảng Nguyên (徐广源) đánh giá
Hoàng thái hậu
Năm Ung chính thứ 13 (1735), ngày 23 mon 8 (âm lịch), Ung chính Đế băng hà. Sang ngày 3 tháng 9 (âm lịch), Bảo Thân vương vãi Hoằng kế hoạch kế vị, tức <Càn Long Đế>.
Tân đế hiếu dưỡng mẫu thân, cùng trong ngày đăng cơ sẽ ra chỉ tôn bà với địa vị là Hoàng thái hậu, thường xưng <"Thánh mẫu Hoàng thái hậu"; 聖母皇太后>. Quý phái ngày 13 mon 12 (âm lịch) cùng năm, suất Chư vương, Bối lặc, Văn võ đại thần, cẩn dâng tôn huy hiệu là Sùng Khánh Hoàng thái hậu (崇慶皇太后).
Sách tôn viết rằng:
Lúc bấy giờ, Càn Long Đế làm việc Càn Thanh cung suy tính tang nghi mang lại Đại hành Hoàng đế, yêu cầu Hoàng thái hậu bao gồm một thời gian tạm cư sinh sống Vĩnh thọ cung nhằm tiện việc thỉnh an. Sau đó, bà chuyển hẳn sang sống ngơi nghỉ Thọ Khang cung.
Càn Long Đế cũng tróc nã tôn ngoại tổ phụ Điển nghi quan Lăng Trụ làm cho Xem thêm: Lưu Ngay 10+ Cửa Hàng Bột Yến Mạch Bán Ở Đâu ? Giá Rẻ Mà Chất!
Hoàng đế Càn Long vô cùng hiếu thảo với bà mẹ mình cùng bà thường xuyên theo Càn Long phượt khắp nơi, thường xuyên là cho Thẩm Dương với vùng đồng bởi sông Dương Tử. Nhà vua thường hỏi chủ kiến bà vào công việc. Huy hiệu của bà cũng được Càn Long Đế gia tôn để trình bày sự vẻ vang, do thời hạn lâu, trải qua không hề ít dịp trọng đại. Như vào năm Càn Long thứ 2 (1737), mon 11, nhân thời cơ vừa đăng cơ cùng lập Hậu, tấn tôn thêm hai chữ Từ Tuyên (慈宣). Năm Càn Long sản phẩm 14 (1749), nhân sách lập thong thả Quý phi na Lạp thị làm cho Hoàng quý phi cùng bình định Kim-Xuyên, dưng thêm nhị chữ Khang Huệ (康惠). Năm Càn Long vật dụng 15 (1750), sách lập Hoàng quý phi na Lạp thị làm cho Hoàng hậu, dưng thêm nhì chữ Đôn Hòa (敦和). Năm Càn Long vật dụng 16 (1751), vạn thọ thứ 60 của Hoàng thái hậu, Càn Long Đế dưng thêm nhị chữ Dụ Thọ (裕壽). Năm Càn Long thứ trăng tròn (1755), nhân dịp bình định Hãn quốc chuẩn chỉnh Cát Nhĩ, dưng thêm hai chữ Thuần Hi (純禧). Năm Càn Long thứ 26 (1761), vạn thọ vật dụng 70 của Hoàng thái hậu, dâng thêm nhì chữ Cung Ý (恭懿). Năm Càn Long thiết bị 36 (1771), vạn thọ sản phẩm 80 tuổi của Hoàng thái hậu, dâng thêm nhì chữ An Kì (安祺). Năm Càn Long sản phẩm 41 (1776), nhân tỉnh bình định Kim-Xuyên, dưng hai chữ Ninh Dự (寧豫).
Vậy, huy hiệu đầy đủ: Sùng Khánh trường đoản cú Tuyên Khang Huệ Đôn Hòa Dụ thọ Thuần Hi Cung Ý An Kì Ninh Dự Hoàng thái hậu (崇慶慈宣康惠敦和裕壽純禧恭懿安祺寧豫皇太后).
Lễ mừng vạn thọ lục tuần (tức sinh nhật lần sản phẩm công nghệ 60) của Sùng Khánh Hoàng thái hậu vào năm Càn Long thiết bị 16 đang được tổ chức hết sức quy mô. Càn Long Đế ra chỉ tô điểm những tuyến đường từ Bắc Kinh mang đến Thanh Y viên rất là lộng lẫy. Nhà vua vì mong Mẫu hậu được ngắm nhìn phong cảnh phương nam, đề xuất đã xây dựng con phố này có đậm phong cách Tô Châu.
Thái giám và những người hầu đóng giả người bán hàng và cả kẻ cắp vặt, để mô bỏng cuộc sống bình thường làm ưng ý Thái hậu. Ông còn ra chỉ cho soạn các văn thơ ca ngợi Thái hậu với vô vàn mỹ từ được đọc trước những bá quan lại văn võ. Khi Thanh Y viên được xây cất, người ta sẽ đào hồ nước nơi có một hồ nước rất nhỏ, thành hồ rộng lớn ngày nay, bắt trước Tây hồ nước ở hàng Châu, khắc tên hồ là Côn Minh. Fan ta dùng đất đào hồ nhằm đắp thành Vạn thọ Sơn, một công trình vĩ đại.
Đại thọ lần sản phẩm 80 của bà, Càn Long cho duy tu Từ Ninh cung (慈寧宮), thỉnh Hoàng thái hậu với Hoàng khảo Dụ Quý thái phi nhập cư. Suốt triều Thanh, bà là một trong những trong hai chủ nhân duy nhất của tự Ninh cung, bên cạnh Hiếu Trang Văn Hoàng hậu. Ngoài ra đây chỉ là nơi tổ chức trọng đại điển lễ, như Hoàng thái hậu mừng thọ, Công chúa cưới hỏi.
Qua đời
Năm Càn Long vật dụng 42 (1777), ngày 8 tháng 1, Càn Long Đế phụng Thái hậu đi Viên Minh Viên, Hoàng thái hậu dừng ở đó, cơ hồ mọi ở trường Xuân tiên quán (长春仙馆), vì nơi đây hết sức gần với nơi nhà vua xử lý chính vì sự là chính Đại quang Minh điện (正大光明殿), cũng tương tự tẩm năng lượng điện là Cửu Châu Thanh yến (九洲清宴).
Ngày 9 tháng 1, Càn Long Đế với Hoàng thái hậu ở Cửu Châu Thanh Yến vừa sử dụng bữa vừa ngắm nhìn ngày hội đèn dầu, bà xã cùng Hoàng tử, những Hoàng tôn cũng đông đảo hầu hạ làm việc bên. Càn Long Đế nhìn Hoàng thái hậu “Từ nhan khang dự, không giảm hàng năm” thì thấy cực kì vui vẻ. Năm đó, Hoàng thái hậu 86 tuổi, Càn Long Đế 67 tuổi. Nhà vua nghĩ lúc Hoàng thái hậu 90 tuổi đại thọ, bản thân cũng cho tuổi 71 rồi, khi ấy nhất định nên vì Hoàng thái hậu cơ mà tổ chức trang trọng lễ mừng.
Ngày 14 tháng 1, nhà vua nghe thấy Hoàng thái hậu không khỏe, tức tốc mang lại Trường Xuân tiên cửa hàng hầu hạ, vào trời tối còn bồi hầu Thái hậu cơm tối, không còn lơi là. Hoàng thái hậu ngay lúc đó bệnh tình cũng không nghiêm trọng, chỉ là hốt nhiên không khoẻ. Không thực sự mấy ngày, bệnh lý lặp lại, không chỉ có vậy so kì trước còn tăng thêm. Hoàng thái hậu không nghĩ là đem bệnh lý chuyển phát triển thành xấu cho nhà vua biết, chỉ tạo nên nhi tử phiền lòng, ảnh hưởng lý chính, do đó khi hoàng đế vấn, chũm ý đàm tiếu như thường.
Đến ngày 22 tháng 1, bệnh lý của Thái hậu đã chuyển biến nghiêm trọng. Ngày này, Càn Long Đế vấn an chủng loại thân hai lần. Đêm đó, Hoàng thái hậu sẽ tiến vào tâm trạng hấp hối. Càn Long Đế chờ đón ở bên. Rồi thanh lịch ngày 23 mon 1 (tức ngày 2 tháng 3 dương lịch), Hoàng thái hậu tắt thở ở trường Xuân tiên quán tại Viên Minh viên, tận hưởng thọ 86 tuổi. Bà biến hóa vị Hoàng thái hậu thọ nhất ở trong phòng Thanh.
Tháng 3, Càn Long Đế đích thân cử hành đại lễ dâng thụy trên Thái Hòa môn, kính cẩn sách truy phong làm
Sách thụy rằng:
Càn Long Đế tự trước kia đã đưa ra quyết định xây một ngôi chiêu tập riêng mang lại mẫu thân, đó là Thái Đông lăng (泰東陵) thuộc Thanh Tây lăng, thức giấc Hà Bắc. Lăng mộ này quy mô hoành tráng, phương pháp Thái lăng (泰陵) của cầm Tông Ung bao gồm Đế khoảng chừng 1.5 cây số về phía Đông Bắc. Chỉ hóng khi Hoàng thái hậu quy thiên, sẽ mang về đấy. Cạnh bên đó, ngày 26 mon 2, Càn Long Đế vẫn mong muốn vì Thái hậu mà tạo sự một bảo tháp bởi vàng, dùng để đựng đầy đủ cọng bị rụng tóc trên lược chải của bà từng ngày.
Vào mỗi ngày đại lễ tang giá chỉ cử hành, Càn Long Đế thân đã được gần 70 tuổi, nhưng mà vẫn rất mực cung kính chị em đẻ, phần đa đích thân mang lại tế tang, tế rượu, tế điện. Các quan viên mọi sợ tác động thân thể Hoàng đế, nên ý kiến đề nghị cử tín đồ đi thay, dẫu vậy Càn Long Đế vẫn cố định từ chối.
Ngày 18 tháng 4, Càn Long Đế bồi hầu kim quan của Hiếu Thánh Hiến bà xã đến Thái Đông lăng, tiếp đến vào Thái lăng tế bái Thanh thế Tông. Ngày 1/5 (âm lịch), thần vị Hiếu Thánh Hiến vợ nhập phụ Thái miếu, Phụng Tiên điện. Chiếu cáo thiên hạ. Tháng 10, bảo tháp vàng có tác dụng xong. Ngày 3 mon 11, Càn Long Đế hạ lệnh đem tóc của Hiếu Thánh Hiến hiền thê đặt vào mặt trong, rồi mang tháp vàng đặt tại Đông Phật đường ở lâu Khang cung, liên tục vì Hiếu Thánh Hiến hoàng hậu ở quả đât bên kia mà cầu phúc.
Qua các đời sau, thụy hiệu không thiếu thốn của bà là: Hiếu Thánh từ bỏ Tuyên Khang Huệ Đôn Hòa Thành Huy Nhân Mục Kính Thiên quang quẻ Thánh Hiến Hoàng hậu (孝聖慈宣康惠敦和誠徽仁穆敬天光聖憲皇后).
